Wikidata/Glossary/dsb

Wikidata staja datowu banku wědy k dispoziciji, kótaruž kuždy móžo wobźěłaś. W toś tom nastawku comy diskusiju a komunikaciju wó projekśe polěpšyś, z tym až definěrujomy wažnu terminologiju. Su signifikantne lěpšyny, jolic wužywamy terminologiju w projekśe konsekwentnje.

• Wikidata jo nowe websedło, kótarež buźo se za zachopne wuwiśe Wikidata startowaś. Buźo w instancy MediaWiki z rozšyrjenjami Wikibase běžaś, kótarež zmóžnjaju wobźěłarjam Wikidata, boki we Wikidata zapódaś.
• Wikibase jo softwara za Wikidata. Zestaja se z tśich rozšyrjenjow MediaWiki: Wikibase, Wikibase client a WikibaseLib. Rozšyrjenje Wikibase (za serwer Wikidata cesto repo pomjenjone) zmóžnja instalaciju MediaWiki za gromaźenje a wótwardowanje strukturěrowanych datow a buźo se na websedle Wikidata wužywaś. Rozšyrjenje Wikibase client (cesto jano client pomjenjony) zmóžnja instalacije MediaWiki, aby daty ze serwera Wikidata na swójich serwerach napšašowało a zwobrazniło, a buźo se we Wikipedijach rozdźělnych rěcow a nejskerjej teke na drugich sedłach nałožowaś. Rozšyrjenje WikibaseLib ma zgromadne biblioteki za wobej głownej rozšyrjeni.
• Wobźěłarje Wikidata su wužywarje, kótarež napóraju wopśimjeśe a wótwarduju jen zgromadnje. Gromaźe su wóni źěl zgromaźeństwa Wikidata.
• Zachopne wuwiśe Wikidata pośěgujo se na źěło, kótarež buźo se wót teama zachopnego wuwiśa Wikidata cyniś - wópisane w techniskem naraźenju -, w casowem wobcerku wót apryla 2012 až do měrca 2013.
• Page jo bok abo nastawk w głownem rumje we wikiju. We Wikidata daju boki w rozdźělnych mjenjowych rumach (ako teke we Wikipedijach). Boki w głownem mjenjowem rumje Wikidata budu wó elementach jadnaś.
• Entity (teke topic, thing abo subject) jo tema (abo abstraktne zapśimjeśe), wó kótaremž bok jadna we Wikipediji. Toś ta wěc njejo wopisanje same, abo bok, jo zapśimjeśe, kótarež wopisujo nastawk.
• Item (tež topic, thing, entity abo lemma pomjenjony) jo, wó kótaremž bok jadna we Wikidata. Element identificěrujo se pśez pomjenjenje a wopisanje (glědaj Datowy model) a pśez nastawki Wikipedije, kótarež wótkazuju na bok.
• Statement (=wugronjenje, teke fact (=fakt), claim (=twarźenje) abo triple, lěcrownož slědny pomjenjony njejo cele pšawy) jo jaden źěl datow wó elemenśe, kótaryž jo se na jadnem boku zapśimjeł. W nejjadnorjejšem paźe jo wugronjenje jano pór "kakosć: gódnota" (na pśikład "Kraj: Nimska"), ale cesto mógu wugronjenja dalšne kwalifikatory měś (na pśikład casowe kwalifikatory). Glědaj datowy model. Źiwaj na to, až Wikidata njecyni gódanja na pšawosć wugronjenjow, ale gromaźi a dajo je z referencu na žrědło k wěsći.
• Reference (= Referenca) abo source (= žrědło) wopisujo póchad wugronjenja we Wikidata. Žrědło same jo cesto element, na pśikład knigły. Wikidata njoco na pšašanje wótegroniś, lěc wugronjenje jo pšawe abo nic, ale jano, lěc wugronjenje ma referencu. Což su płaśiwe reference, ma se mjazy wobźěłarjami Wikidata debatěrowaś.
• Data a Metadata: We Wikidata su daty zběrka wšych wugronjenjow a jich referencow - zwětšego zapódanych wót wobźěłarjow Wikidata do Wikidata. Na rozdźěl wót togo su metadaty wšykne te daty, kótarež Wikidata pak zapśijima wó tom pak kótarež su w softwarje zasajźone a njedaju se wót wobźěłarjow změniś, na pś. historija boka, wobźěłaŕ Wikidata, kótaryž jo wugronjenje zapódał abo referencu pódał.
• Export pośěgujo se na nałog, na kótaryž daty a metadaty stajaju se z Wikidata za dalšne wužywanje k dispoziciji. Pśez mašiny cytajobne eksporty datow maju w daloko rozšyrjonych formatach ako na pśikład JSON abo RDF/XML k dispoziciji stojaś.
• Language attributes (= rěcne atributy) su wót rěcy wótwisne labels (= pomjenjenja) a descriptions (= wopisanja), kótarež pśidawaju se elementam. Wóni su wót cłowjeka cytajobny tekst, aby rozměśe wobcerk elementa wólažcyło, t. gr. specifiski typ entity.
• Site links (= sedłowe wótkaze) su specialne wótkaze, kótarež wopśimuju site (= sedło) a title (= titel) a wjedu wót jadnotliwych elementow we Wikidata k bokam na drugich sedłach, na pśikład we Wikipediji. Wužywaju se za identificěrowanje elementa z eksternego sedła ako teke ako narownanje za mjazyrěcne wótkaze. Sedłowe wótkaze mógu teke pśidane badges (= wobznamjenja) měś a pokazuju zwětšego na to, až bok jo był wjelicny nastawk abo něco pódobne.

Pśisłušne zapśimjeśa

• MediaWiki jo softwara, z kótarejuž projekty ako Wikipedija a Wikimedia Commons běže. Glědaj MediaWiki.
• RDF jo W3C-standard za datowy model semantiskego weba. Glědaj Resource Description Framework.
• JSON jo format za wuměnu datow na zakłaźe JavaScripta. Glědaj JSON.
• XML jo W3C-standard za rozšyrjobnu wóznamjenjeńsku rěc. Glědaj XML.
• RDF/XML is a serialization format of RDF in XML. See RDF/XML.