Cyryl z Aleksandrii

{{{rodzaj}}}
{{{imię}}}

{{{tytuły}}}
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{podpis grafiki}}}]] {{{podpis grafiki}}}
Data i miejsce urodzenia	{{{data urodzenia}}} {{{miejsce urodzenia}}}
Data i miejsce śmierci	{{{data śmierci}}} {{{miejsce śmierci}}}
Czczony przez	{{{kościół}}}
Beatyfikacja	{{{data beatyfikacji}}} {{{miejsce beatyfikacji}}} przez {{{beatyfikujący}}}
Kanonizacja	{{{data kanonizacji}}} {{{miejsce kanonizacji}}} przez {{{kanonizujący}}}
Wspomnienie	{{{wspomnienie}}}
Atrybuty	{{{atrybuty}}}
Patron	{{{patron}}}
Szczególne miejsca kultu	{{{miejsce kultu}}}
[[Plik:{{{faksymile}}}|130x100px|alt=Faksymile|{{{opis faksymile}}}]] {{{opis faksymile}}}

{{Święty infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | beatyfikujący = | miejsce kanonizacji = | data urodzenia = | patron = | kanonizujący = | miejsce beatyfikacji = | rodzaj = | data kanonizacji = | podpis grafiki = | atrybuty = | miejsce kultu = | faksymile = | data beatyfikacji = | miejsce śmierci = | tytuły = | wspomnienie = | imię = | data śmierci = | kościół = | grafika = | miejsce urodzenia = | opis faksymile = Nieznane pola: "Wspomnienie", "Miejsce_kanonizacji", "Miejsce_śmierci", "Data_urodzenia", "Miejsce_beatyfikacji", "quote", "Atrybuty", "Beatyfikowany_przez", "Kanonizowany_przez", "Miejsce_kultu", "Tytuły", "Imię", "Miejsce_urodzenia", "Data_beatyfikacji", "Patron", "Kościół", "Portret", "Data_śmierci" oraz "Data_kanonizacji".

Św.Cyryl I (ur. 378, zm. 27 czerwca 444), patriarcha Aleksandrii, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli Szkoły Aleksandryjskiej, nazywany Filarem Wiary. Jest czczony jako święty przez Kościół rzymskokatolicki, katolickie Kościoły wschodnie i Kościół prawosławny, Ojciec i doktor Kościoła. Jako biskup Aleksandrii został oskarżony przez swych przeciwników o doprowadzenie do zabójstwa neoplatońskiej filozof Hypatii. Jednak proces przed cesarzem Teodozjuszem II doprowadził do jego uniewinnienia. To wydarzenie przez wielu filozofów uważane jest za koniec filozofii antycznej.

Żywot świętego

O jego życiu dowiadujemy się głównie z pism Sokratesa Scholastyka i kilku pomniejszych uwag w innych pismach.

Urodził się w Aleksandrii. Był bratankiem arcybiskupa Aleksandrii Teofila, któremu towarzyszył podczas podróży do Konstantynopola w roku 403 na synod biskupi, zwołany w celu usunięcia patriarchy Konstantynopola, św. Jana Chryzostoma. Wcześniej przez około pięć lat miał mieszkać samotnie na pustyni, gdy Teofil, wezwał go do siebie i wyświęcił na diakona.

Gdy 15 października 412 Teofil zmarł, Cyryl objął jego urząd, co nie było po myśli władz cywilnych, które obawiały się, że nowy biskup będzie się cieszył zbyt dużym autorytetem. I rzeczywiście, Cyryl wkrótce stał się najważniejszą osobą w Aleksandrii. Doprowadził do zamknięcia kościołów Nowacjan. Mimo protestów prefekta Orestesa, zmusił Żydów do opuszczenia miasta, najprawdopodobniej dlatego, że od pierwszego wieku byli oni środowiskiem, pod wpływem którego rozwijały się w mieście różne synkretyczne nurty ezoteryczne, kabalistyczne, jak Hermetyzm, wraz z Hermesem Trismegistosem. Poparł także rewoltę mnichów nitryjskich wobec samego prefekta – ich przywódcę nazwał mianem męczennika.

Przez niektórych autorów wznawiana jest dyskusja nad jego relacją do zabójstwa Hypatii, aleksandryjskiej filozofki neoplatońskiej. Niektórzy współcześni oskarżyli go o pośredni udział w spowodowaniu jej śmierci, co wiązano z jego konfliktem z cesarskim prefektem i namiestnikiem Egiptu – Orestesem, przyjacielem Hypatii. Zwolennicy Cyryla jak i on sam, mieli oskarżać aleksandryjską matematyczkę, jak wtedy nazywano astrologów (tzw. mathematici), z ambon kościołów o pogaństwo i czary. Hypatia została zamordowana w 415 r. Podczas śledztwa, które oparło się o dwór cesarski w Konstantynopolu, cesarz Teodozjusz II i jego siostra Pulcheria uznali jednak racje obrony przedstawionej przez Cyryla i oczyścili go z zarzutów.

Biskup Aleksandrii był jedną z głównych postaci sporów dogmatycznych wywołanych przez herezję nestoriańską, której przeciwstawiał się od samego początku. Ukoronowaniem jego zabiegów o zachowanie ortodoksji w Kościele było potępienie nauczania Nestoriusza na Trzecim Soborze Powszechnym – soborze w Efezie w roku 431.

Zmarł w Aleksandrii w 444 r. Jego nauczanie odegrało znaczną rolę w sporze o Trzy Dzieła, będącym przedłużeniem dysput chrystologicznych, zakończonym dekretem Piątego Soboru Powszechnego Konstantynopolitańskiego II (553). Cerkiew prawosławna nazwała patriarchę Cyryla "Pieczęcią Ojców" i obdarzyła go powszechnym kultem.

Czasy Cyryla to szczyt rozwoju patriarchatu Aleksandrii i jego oddziaływania, także w sferze świeckiej. Biskupi Aleksandrii utracili swoje znaczenie już za następcy Cyryla, Dioskura.

Kult

Relikwie świętego miały być w VIII wieku przeniesione do Rzymu do kościoła Matki Bożej na Polu Marsowym.

Ikonografia

W ikonografii wschodniej święty przedstawiany jest w biskupich szatach z dużymi krzyżami. Na głowie ma charakterystyczny kaptur, również zdobiony krzyżami. Prawą ręką błogosławi, lewą trzyma Ewangelię. Ma zwężającą się ku dołowi, rozdwajającą się, siwą brodę. Często towarzyszy mu św. Atanazy Wielki, arcybiskup aleksandryjski (jego wspomnienie przypada na ten sam dzień). W sztuce zachodniej jego atrybutem jest gołąb na ramieniu, czasami kodeks. [1] [2]

Dzień obchodów

W Kościele prawosławnym dzień świętego Cyryla obchodzony jest 18/31 stycznia i 9/22 czerwca,tj. 31 stycznia i 22 czerwca wg kalendarza gregoriańskiego, w Kościele katolickim wspomnienie obchodzone jest 27 czerwca.

Niektóre dzieła

• O czci i kulcie w duchu i w prawdzie (De adoratione et cultu in spiritu et veritate)
• Praca koronkowa (Glaphyra)
• Komentarz do Księgi Izajasza
• Komentarz do Proroków Mniejszych
• Komentarz do Ewangelii według świętego Jana
• 156 Homilii do Ewangelii według świętego Łukasza
• Komentarz do Ewangelii według świętego Mateusza
• Skarbiec nauk o świętej współistotnej Trójcy (Thesaurus de sancta et consubstantiali trinitate)
• O świętej i współistotnej Trójcy (De sancta et consubstantiali trinitate)
• Wykład prawdziwej wiary (De recta fide)
• Do księżniczek (Ad reginas)
• Przeciw bluźnierstwom Nestoriusza (Adversus Nestorii blasphemias)
• Apologetyk do cesarza (Apologeticus ad imperatorem
• Krótkie uwagi o wcieleniu Jednorodzonego (Scholia de incarnatione Unigeniti)
• O jedności osoby Chrystusa (Quod unus sit Christus)
• Przeciwko tym, którzy nie chcą uznać Świętej Dziewicy za Bogarodzicę (Adversus nolentes confiteri sanctam Virginem esse Deiparam)
• Apologia religii chrześcijańskiej przeciw dziełom bezbożnego Juliana (Adversus libros athei Iuliani)
• 29 Listów wielkanocnych
• Tablica paschalna (za lata 403 -512)

Papieże o Cyrylu Aleksandryjskim

W roku 1883 Papież Leon XIII ogłosił Cyryla Doktorem Kościoła. Z okazji 1500-letniej rocznicy soboru efeskiego papież Pius XI wygłosił mowę ku czci świętego oraz wydał encyklikę Lux veritatis (25 grudnia 1931), w której ukazał wkład św. Cyryla Aleksandryjskiego w nauczanie Kościoła o Boskim Macierzyństwie Maryi. W 1944 Pius XII wydał encyklikę Orientalis Ecclesiæ poświęconą osobie Cyryla. Podczas audiencji generalnej 3 października 2007 Benedykt XVI wygłosił mowę o Cyrylu.

Zobacz też

• kult świętych
• modlitwa za pośrednictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego

Bibliografia

• Święty Cyryl Aleksandryjski na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 08.06.2009]
• Św. Cyryl, arcybiskup aleksandryjski na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)