Halloween: Różnice pomiędzy wersjami

Halloween
	; Halloweenowa lampa
Dzień	31 października
Państwa	w wielu krajach kultury chrześcijańskiej
Typ święta	pogańskie
Zwyczaje	Cukierek albo psikus, Duch (spirytyzm), przebieranie w kostiumy
Symbole	dynie, czarownice, nietoperze, czarne koty, zombie
Inne nazwy	All Hallows’ Eve; All Saints’ Eve
Podobne święta	Samhain, Wszystkich Świętych

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 17:30, 31 paź 2009

Halloween, Hallowe'en – zwyczaj związany z maskaradą i odnoszący się do święta zmarłych, obchodzony w wielu krajach kultury chrześcijańskiej nocą 31 października, czyli przed dniem Wszystkich Świętych. Odniesienia do Halloween są często widoczne w kulturze popularnej, głównie amerykańskiej.

Halloween najhuczniej jest obchodzony w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii, Szkocji i Anglii. W Irlandii dzień jest świętem państwowym. W pozostałych krajach, mimo, że dzień nie jest świętem urzędowym, cieszy się po święcie Bożego Narodzenia największą popularnością.^[1] Święto Halloween w Polsce pojawiło się w latach 90.

Historia

Halloween wywodzi się z celtyckiego obrządku Samhain. Ponad 2 tys. lat temu w ten dzień żegnano lato, witano zimę oraz obchodzono święto zmarłych. W nocy z 31 października na 1 listopada pogański bóg śmierci Samhain uwalniał duchy zmarłych. Wezwane przez boga śmierci dusze zmarłych swoje winy odkupywały pod postacią zwierząt. Aby odstraszyć złe duchy ludzie palili ogniska i przebierali się w dziwaczne stroje.

Irlandzcy imigranci sprowadzili tradycję do Ameryki Północnej w XIX wieku.

W drugiej połowie XX wieku święto trafiło do zachodniej Europy.

Halloween w Polsce stało się popularne pod koniec lat 90.^[2]^[3]

Pochodzenie nazwy

Nazwa Halloween jest najprawdopodobniej skróconym All Hallows Eve – wigilia Wszystkich Świętych^[4] Święto nazywane było kiedyś także All Hallows, All Saints, All Souls' Day lub Hallowmas.

Zwyczaje

Scary Farm

Młodzież oprócz organizowania domowych imprez, często odwiedza tzw. straszne farmy (ang. Scary Farm), czyli zaadaptowane na ten cel duże przestrzenie, gdzie tworzone są specjalne scenerie, wyglądające niczym wystrój planu filmów grozy, takich jak Dracula, Frankenstein czy Mumia.

Zabawy

Do zabaw halloweenowych należy łapanie jabłek (bobbing for apples), w której za pomocą zębów należy wyłowić pływające jabłka. Jabłko nieuszkodzone przy zabawie, ma oznaczać szczęście w nadchodzącym roku. Halloweenowe zabawy to również przeskakiwanie przez świeczki, które są rozstawione w kole na ziemi. Świeczki, które nie zgasną, to szczęśliwe miesiące w przyszłym roku. Kolejna gra to wrzucanie orzecha do płonącego ogniska. Jeżeli orzech pęknie z trzaskiem, oznacza to odwzajemnioną miłość. Inną popularną zabawą jest zjadanie bez pomocy rąk wiszących na nitkach ciastek i owoców.

W ten dzień również istnieją różne formy wróżbiarstwa, np. wróżenie ze spodków.

Kostiumy

W Halloween dzieci i dorośli przebierają się za potwory, takie jak wampiry, duchy czy czarownice. Kostiumy są również oparte na postaciach z telewizji. Pierwsze kostiumy na Halloween pojawiły się w 1930 roku, wtedy zwyczaj cukierek albo psikus (Trick or Treat) stał się popularny w Stanach Zjednoczonych. Dorośli urządzają pochody przez ulice miast. W Nowym Jorku są organizowane parady przez osoby homoseksualne, a najbardziej znana odbywa się w dzielnicy Greenwich Village. ^[5]

Symbole

Wydrążona dynia ze światełkiem w środku dla irlandzkich chłopów oznaczała błędne ogniki uważane za dusze zmarłych. W czasie tajemniczych obrzędów miano uwalniać ludzkie dusze z ciał czarnych kotów, psów i nietoperzy. Obecnie w wyeksponowanych miejscach domów umieszcza się wydrążone i podświetlone od wewnątrz dynie z wyciętymi kształtami różnych postaci oraz, w zależności od wyobraźni domowników, imitacje ludzkich czaszek, szkieletów, manekinów znanych postaci z horrorów, itp.

W Irlandii obowiązuje zasada, że po 1 listopada nie zbiera się dzikich owoców, bo mogą być zatrute. W regionach Szkocji, Anglii, Walii i Irlandii sprząta się mieszkanie, gasi ogień pod kuchnią, a gospodynie wykładają jedzenie i napoje, po czym wszyscy idą spać.

Kolorami święta Halloween są czarny i pomarańczowy.


Kolor	Symbole
Czarny	duchy, czarownice, nietoperze, czarne koty, gobliny, zombie, sowy,
Pomarańczowy	dynie, jesień, liście, ogień

Halloween w Polsce

Z tej okazji dla dorosłych organizowane są liczne imprezy kulturalne w nocnych klubach, występy teatralne oraz projekcje filmowe w kinach. Szkoły i przedszkola organizują z tej okazji dodatkowe atrakcje dla swoich wychowanków. W Halloween dzieci przychodzą do szkoły przebrane za straszne postacie filmowe. Chodzenie od domu do domu i zbieranie przez dzieci cukierków zdarza się sporadycznie, lecz coraz częściej.

Kontrowersje

W związku z pogańską genezą tego święta^[6], Halloween spotyka się z krytyką ze strony niektórych duchownych Kościoła rzymskokatolickiego, Prawosławnego, Episkopalnego i Luterańskiego^[7]^[8]^[9]. Jednocześnie od obchodzenia Halloween w Polsce, odcinają się również słowiańskie rodzimowiercze związki wyznaniowe – opowiadające się za kultywowaniem rodzimych zwyczajów, związanych z tradycją Dziadów^[10].

Zobacz też

Szablon:Stub

[1] Halloween – celtyckie straszne święto

[2] Duchy, śmierć i czarownice

[3] Halloween

[4] ttp://halloween.friko.net/ Halloween

[5] ttp://www.miastodzieci.pl/dla_rodzicow/74:Dzieci_si_bawi/1275:Cukierek_albo_psikus_Halloween_w_Polsce.html Cukierek albo psikus

[6] Rodzimowierczy portal informacyjno-kulturalny

[7] Halloween, Święto zmarłych, Dzień zaduszny

[8] Odrzućmy Halloween – Przewodnik Katolicki (krytyka)

[9] Halloween - co się kryje za wesołą zabawą?

[10] Rodzimy Kościół Polski

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ Linia 3: / Linia 3: @@
  | Nazwa = Halloween
  | Grafika = Jack-o'-Lantern 2003-10-31.jpg
- | Opis =Halloween'owa lampa
+ | Opis =Halloweenowa lampa
  | Dzień = [[31 października]]
  | Kraje = w wielu krajach kultury chrześcijańskiej
@@ Linia 10: / Linia 10: @@
  | Znaczenie=
  | Symbole = dynie, czarownice, nietoperze, czarne koty, zombie
- | Inne nazwy = All Hallows’ <br /> EveAll Saints’ Eve,
+ | Inne nazwy = All Hallows’ Eve<br /> All Saints’ Eve
  | Podobne = 	[[Samhain]], [[Wszystkich Świętych]]
 }}
 '''Halloween, Hallowe'en''' – zwyczaj związany z maskaradą i odnoszący się do święta zmarłych, obchodzony w wielu krajach kultury chrześcijańskiej nocą [[31 października]], czyli przed dniem [[Wszystkich Świętych]]. Odniesienia do Halloween są często widoczne w kulturze popularnej, głównie [[Stany Zjednoczone|amerykańskiej]].
 Halloween najhuczniej jest obchodzony w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]], [[Kanada|Kanadzie]], [[Irlandia|Irlandii]], [[Szkocja|Szkocji]] i [[Anglia|Anglii]]. W Irlandii dzień jest [[Święto państwowe|świętem państwowym]]. W pozostałych krajach, mimo, że dzień nie jest świętem urzędowym, cieszy się po święcie [[Boże Narodzenie|Bożego Narodzenia]] największą popularnością.<ref>[http://www.ourscotland.net/index.php?option=com_content&view=article&id=77:re-halloween&catid=34:cw-religia&Itemid=57 Halloween – celtyckie straszne święto] </ref> Święto Halloween w Polsce pojawiło się w latach 90.
@@ Linia 19: / Linia 19: @@
 == Historia ==
-Halloween wywodzi się z [[Celtowie|celtyckiego]] obrządku [[Samhain]]. Ponad 2 tys. lat temu w ten dzień żegnano lato, witano zimę oraz obchodzono [[Dzień Zmarłych|święto zmarłych.]] W ten dzień w Irlandii palono ogniska oraz odprawiano modły za dusze zmarłych.
+Halloween wywodzi się z [[Celtowie|celtyckiego]] obrządku [[Samhain]]. Ponad 2 tys. lat temu w ten dzień żegnano lato, witano zimę oraz obchodzono [[Dzień Zmarłych|święto zmarłych.]] W nocy z 31 października na [[1 listopada]] pogański bóg śmierci Samhain uwalniał duchy zmarłych. Wezwane przez boga śmierci dusze zmarłych swoje winy odkupywały pod postacią zwierząt. Aby odstraszyć złe duchy ludzie palili ogniska i przebierali się w dziwaczne stroje.
 Irlandzcy imigranci sprowadzili tradycję do Ameryki Północnej w [[XIX wiek]]u.
-W drugiej połowie [[XX wiek]]u święto trafiło do zachodniej Europy. W czasach pogańskich ludzie w Irlandii przebierali się w kolorowe kostiumy i odprowadzali duchy do granic miasta.
+W drugiej połowie [[XX wiek]]u święto trafiło do zachodniej Europy.
 Halloween w [[Polska|Polsce]] stało się popularne pod koniec lat 90.<ref>[http://wiadomosci.wp.pl/kat,84394,title,Duchy-smierc-i-czarownice,wid,10523154,wiadomosc.html?ticaid=18c7c Duchy, śmierć i czarownice]</ref><ref>[http://etno-art.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=106&Itemid=42 Halloween ]</ref>
@@ Linia 29: / Linia 29: @@
 ===Pochodzenie nazwy===
-Nazwa ''halloween'' jest najprawdopodobniej skróconym ''All Hallows Eve'' – wigilia [[Wszystkich Świętych]].<ref>http://halloween.friko.net/ Halloween</ref>
+Nazwa ''Halloween'' jest najprawdopodobniej skróconym ''All Hallows Eve'' – wigilia [[Wszystkich Świętych]]<ref>http://halloween.friko.net/ Halloween</ref> Święto nazywane było kiedyś także ''All Hallows'', ''All Saints'', ''All Souls' Day'' lub ''Hallowmas''.
 == Zwyczaje ==
-[[Plik:Halloween-card-mirror-1904.jpg|thumb|180px|Pocztówka z życzeniami z okazji Halloween]]
+[[Plik:Halloween.JPG|thumb|150px|Halloweenowa lampa]]
-[[Plik:Kobe Mosaic15s3072.jpg|thumb|180px|Dekoracja z okazji Halloween]]
+[[Grafika:Halloween Draganizer.jpg|thumb|150px|right|Osoby przebranę za potwory]]
+[[Plik:HalloweenSpidersWashington 0388a.jpg|thumb|150px|Dekoracja domu z okazji Halloween]]
 === Scary Farm ===
 Młodzież oprócz organizowania domowych imprez, często odwiedza tzw. straszne farmy ([[język angielski|ang.]] ''Scary Farm''), czyli zaadaptowane na ten cel duże przestrzenie, gdzie tworzone są specjalne scenerie, wyglądające niczym wystrój planu filmów grozy, takich jak [[Nosferatu - symfonia grozy|Dracula]], [[Frankenstein]] czy [[Mumia (film)|Mumia]].